Osiedla w mieście pomysłem na społeczeństwo obywatelskie

Prawie każdy mieszkaniec przeciętnej gminy w Polsce wie co to są sołectwa i jak one funkcjonują. Powszechnie wiadomo także, że sołectwa działające przez sołtysów oraz rady sołeckie posiadają fundusz sołecki, z którego można na wsi sfinansować pewne inwestycje. Na wsiach odbywają się zebrania sołeckie, a sołtys jest jednym z lokalnych liderów, nieustannie walczących o dobro swojego sołectwa. A jak jest w miastach? Czy miasta skazane są na bezczynność i decyzje podejmowane wyłącznie  przez radnych i burmistrza? Niekoniecznie.

Dobrym rozwiązaniem dla Ustrzyk Dolnych- którego jestem ogromnym zwolennikiem- jest utworzenie nowych jednostek pomocniczych- osiedli, które funkcjonowałyby w mieście, tak jak sołectwa na wsiach. 

Utworzone w mieście osiedla są organizmami terytorialnymi stwarzającymi poczucie więzi wśród społeczności zamieszkiwanej na danym terenie oraz dającymi możliwość współdecydowania o najważniejszych sprawach dotyczących tego terenu. Wspomniane więzi sprzyjają rozpoznawaniu miejscowego środowiska oraz służą poznawaniu i rozwiązywaniu miejscowych problemów bezpośrednio przez mieszkańców. Osiedla jednocześnie pozwalają na przeniesienie realizacji zadań publicznych na poziom struktur, które pozostają najbliżej obywatela. Osiedla powinny usprawnić zarządzanie gminą, dzięki czemu nałożone zadania będą wykonywane w sposób racjonalny, fachowy, przy współudziale osób bezpośrednio zainteresowanych funkcjonowaniem swojego osiedla.

Osiedla nie posiadają określonego katalogu zadań, które mogą wykonywać. Najważniejsze jest to, że wykonują one zawsze tylko zadania należące do gminy. Osiedla tworzy rada miejska i ona ustala zakres działania osiedli, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki.

Jednym z ważniejszych aspektów utworzenia osiedli jest także umożliwienie częstego i łatwiejszego kontaktu radnych z danego terenu z wyborcami- mieszkańcami. Spotkania z zarządem  lub radą osiedla jak również dyżury radnego to tylko przykładowe formy tej współpracy, którą funkcjonowanie osiedla zdecydowanie ułatwia. Potwierdzeniem tego jest ścisła i regularna współpraca radnego z sołtysem.

 Drugim pozytywnym aspektem tworzenia osiedli jest nintegracja społeczności lokalnej. Socjologowie twierdzą, że tworząc jednostki pomocnicze należy kierować się nie tylko względami ekonomicznymi, ale przede wszystkim społecznymi. Bowiem wzrasta aktywność mieszkańców, gdy dostrzegają oni, że mogą w sposób istotny wpływać na ważne sprawy i zjawiska lokalne. 

A jak to wygląda w innych gminach? Tradycją praktycznie jest to, że w gminach o charakterze wiejskim tworzy się sołectwa, zaś w miastach- dzielnice i osiedla. Nie jest jednak wykluczone tworzenie w jednej gminie jednostek pomocniczych różnego typu (potwierdzeniem tego jest np. Mikołów). Dlatego Ustrzyki Dolne mogą wziąć dobry przykład z innych polskich miast i w najbliższej kadencji utworzyć nowe jednostki pomocnicze w postaci osiedli. Ja jestem zwolennikiem takiego rozwiązania.